Dotacje to atrakcyjne bezzwrotne środki dla firm, których działalność i plany rozwojowe wpisują się w obszary szczególnie istotne dla rozwoju gospodarki. Nie są to jednak środki, które rozwiązywałyby powszechny wśród najmniejszych przedsiębiorstw problem dostępu do kapitału na inwestycje. Temu zaradzić mają zwrotne instrumenty finansowe, czyli wsparcie pozadotacyjne, które w latach 2014-2020 będzie przeznaczone głównie na:
- wzrost konkurencyjności sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP),
- wdrażanie wyników prac B+R,
- rozwój sektora podmiotów ekonomii społecznej oraz osób fizycznych planujących rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej,
- wzrost efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii.
Formy wsparcia pozadotacyjnego
Udostępniane są dwa rodzaje produktów: dłużne i kapitałowe.
Produkty dłużne to głównie kredyty i pożyczki udzielane ze środków unijnych oraz gwarancje i poręczenia, które ułatwiają pozyskanie finansowania na zasadach komercyjnych. Pożyczki można otrzymać na sfinansowanie inwestycji, które służą rozwojowi firmy.
Drugą formą wsparcia pozadotacyjnego są produkty kapitałowe. Fundusze podwyższonego ryzyka inwestują w dobrze rokujące, głównie innowacyjne przedsięwzięcia. Po kilku latach wycofują zainwestowany kapitał powiększony proporcjonalnie do stopy wzrostu wartości przedsiębiorstwa, odsprzedając udziały pomysłodawcy projektu lub na wolnym rynku.
Kto może skorzystać
Środki zwrotne mogą być stosowane w celu wsparcia różnych projektów i różnych grup beneficjentów. Główne grupy objęte wsparciem pozadotacyjnym to:
- Firmy spełniające kryteria mikro, małej lub średniej, czyli zatrudniające nie więcej niż 250 pracowników, których roczny obrót nie przekracza 50 mln euro, a suma bilansowa 43 mln euro.
Produkty skierowane są przede wszystkim do przedsiębiorstw, które:- rozpoczynają działalność (przedsiębiorstwa typu startup),
- nie posiadają historii kredytowej,
- nie posiadają wystarczających środków finansowych na realizację projektu,
- nie posiadają zabezpieczeń o wystarczającej wartości;
- Podmioty ekonomii społecznej;
- Osoby w wieku 50+;
- Jednostki Samorządu Terytorialnego.
Zasady finansowe
Kredyty i pożyczki udostępniane są przez wybrane instytucje finansowe, np. banki lub fundusze pożyczkowe. Maksymalny okres finansowania to z reguły 5 lat. Zazwyczaj nie jest pobierana prowizja od udzielenia wsparcia, a oprocentowanie może być bardzo korzystne, nawet ok. 2 proc. w skali roku. Maksymalna kwota kredytu lub pożyczki to 1 mln zł.
Poręczenia są udzielane przez fundusze poręczeniowe i pomagają firmom uzyskać środki finansowe na rynku komercyjnym, uzupełniając deficyt w zabezpieczeniu kredytu. Maksymalny okres poręczenia to 75 miesięcy, jednak nie może on trwać dłużej niż 6 miesięcy od daty wygaśnięcia kredytu lub pożyczki. Poręczenia są udostępniane na bardzo korzystnych warunkach finansowych, a przedsiębiorstwa typu startup mogą je otrzymać nawet bezpłatnie.